Seçimler, Sonuçlar ve Yanıltıcı Yorumlar -II-

3.  Seçim sonrasında en çok duyduğumuz yorum türlerinden biri de BDP oylarını azımsayan yorumlardı: “BDP’nin oyları artmadı.” “BDP Kürtleri temsil etmiyor.” “BDP Türkiye’nin Kürt nüfusunun ancak üçte birinin desteğini alabiliyor.” vs vs… Hâlbuki bu ifadelerin hepsi yanlış.

Gazetecisinden akademisyenine pek çok kişinin tekrarladığı “BDP Türkiye Kürtlerinin ‘dörtte ya da üçte birini’ temsil ediyor” ifadesi gerçeği yansıtmıyor. Çünkü BDP’nin temsil oranı hakkındaki tüm bu “küçültücü” yorumlar Türkiye’deki Kürt nüfusun demografik özelliklerini hesaba katmadan yapılıyor ve bu yüzden de gerçeği yansıtmıyor. Kısaca şöyle izah edeyim: Akademik (mesela İbrahim Sirkeci ve KONDA) ve istihbari (CIA) tahminlere göre, Türkiye’de Kürt nüfusu % 18 civarında (13.200.000). Fakat Kürtlerin “yetişkin” (18 yaş ve üstündekiler) Türkiye nüfusu içindeki oranı ise % 13,5 (6.800.000).  Bu iki oran arasındaki farkın temel sebebi ise Türkiye Kürtlerinin demografik yapısının Türkiye’nin genel demografik yapısından kayda değer bir şekilde farklı olmasıdır. 18 yaş ve üstü yetişkinlerin oranı Türkiye genelinde yaklaşık % 70 iken Kürt nüfus içinde % 55’in altında. Bu farklılığı aşağıdaki tablodan da doğrulayabilirsiniz. 2011 seçimlerinde Kürtlerin çoğunlukta olduğu 12 ilde (Ağrı, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkâri, Mardin, Muş, Siirt, Şırnak, Tunceli ve Van) seçmenin toplam nüfusa oranı % 53,9 iken bu oran Türkiye’nin geri kalan illerinde ortalama % 69,6 idi.

Bu farklılıkları hesaba katarak BDP’nin Türkiye Kürtleri içindeki temsil oranını iki farklı şekilde yeniden hesaplayabiliriz ve ikisi de aynı yere çıkar: 2011 seçimlerinde BDP Türkiye Kürtlerinin yüzde 45 civarında bir kesiminin oyunu almıştır ve (büyük ihtimalle de) Kürtlerin birinci tercihi olmuştur. Basit hesapla başlarsak, -sadece yetişkinlerin oy kullandığı- seçimlerde BDP bağımsızlarının aldıkları oy oranını (% 5,8) Türkiye’deki yetişkin nüfus içindeki Kürtlerin oranına (% 13,5) bölüp % 43 gibi bir orana ulaşabiliriz. Biraz daha karmaşık olan ikinci hesap ise şöyle: Kürt nüfusun ağırlıklı olduğu 12 ilde toplam nüfus 6.410.832, geçerli oy sayısı ise bu sayının sadece % 43’üne tekabül eden 2.770.678 idi. Bu şu demek: Bu 12 ilde her 100 geçerli oy 231 kişiyi temsil ediyor (Türkiye’nin geri kalan kısmında ise her 100 oy 167 kişiyi temsil ediyor). Kürtlerin çoğunlukta olduğu bu 12 ildeki demografik yapının diğer illerdeki Kürt nüfus için de geçerli olduğunu varsayarak şöyle bir sonuca varabiliriz: BDP bağımsızlarının aldığı yaklaşık 2.500.000 oy yaklaşık 5.730.000 kişiyi temsil ediyor (Türkiye nüfusunun % 7,8’i). Bu sayıyı Türkiye’deki Kürt nüfusun toplamına (13.200.000) böldüğümüzde çıkan oran gene yaklaşık % 43 oluyor. Dolayısıyla her iki hesapla da BDP bağımsızlarının Türkiye Kürtlerinin % 43’ünün oyunu aldığı sonucuna kavuşuyoruz.

Fakat bu iki hesaplamada da hesaba katılmayan potansiyel BDP oyları var. BDP 2011 seçimlerine parti olarak değil bağımsız adaylarla girdi ve 43 ilde aday göstermedi. Dolayısıyla bu 43 ilde BDP seçmenlerinin oylarını BDP adaylarına verme şansları yoktu. BDP’nin bu seçimlerde aday göstermediği 43 ilde 2002 seçimlerinde DEHAP toplam 140.000 civarında oy almıştı. Bu oyları BDP bağımsızlarının 2011 seçimlerinde aldıkları toplam oya ekleyip hesaplamamızı yeniden yaparsak, BDP bağımsızlarının Türkiye Kürtleri içindeki temsil oranı % 45-46 civarına yükselir.

BDP bağımsızlarının Türkiye Kürtleri genelindeki oy oranları noktasında yapılan hata BDP’nin “bölge”deki oy oranları hesaplanırken de yapılıyor. Genelde makul bir çizgide yazılar yazan kalemler bile seçim sonrasında BDP hakkında “bölgenin sadece %33’ünün oyunu almış bir parti”, “bölgesel olarak bakıldığında oyu dörtte birle üçte bir arasındadır” gibi yorumlar yapabilmekteler. Bu ifadeler –her ne kadar yukarıdakiler gibi tamamen yanlış olmasa bile- etnik değil coğrafi bir bölge tanımına dayandıkları için yanıltıcıdırlar. Türkiye Cumhuriyeti’nin çizdiği Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgelerindeki illerin hepsi Kürtlerin çoğunlukta olduğu iller değildir. Gaziantep, Kahramanmaraş, Erzurum, Malatya, Elazığ gibi illerde Kürt nüfus azınlıktadır ve bu illerin bazısında Kürt nüfusun ilin toplam nüfusuna oranı İstanbul’dakinden pek farklı değildir (Bkz: Aşağıdaki tablo. Ayrıca şu harita da bu konuda yardımcı olabilir). Dolayısıyla “BDP ‘bölge’nin sadece üçte birinin oyunu almıştır” türünden bir yorum “bölge” kapsamına Türklerin çoğunlukta olduğu 7 ili de katarak sağlanmaktadır. Eğer “bölge”yi daha dar (ve bence daha doğru) bir manada “Kürtlerin –ya da anadili Kürtçe olanların- çoğunlukta olduğu iller” olarak tanımlarsak, karşımıza Kürtlerin nüfusun ortalama % 80’ini oluşturduğu 12 il çıkar. Ve bu 12 ilin toplamından oluşan “bölge”de, BDP oyların yarısından çoğunu (% 51’ini) almıştır. “Bölge”de yaşayan ve BDP çizgisine mesafeli duran % 20’lik Türk, Zaza ve Arap nüfusu da hesaba kattığımızda, Türkiye Kürtleri genelinde % 45 civarında olan BDP’nin temsil oranının “bölge” Kürtleri arasında % 60-65 arasına çıktığını görürüz.

***

Nasıl ki AKP’nin Türkiye genelinde oyların yarısını alması muazzam bir başarıysa, BDP bağımsızlarının BDP geleneğinin ana seçmeni olan Türkiye Kürtlerinin yaklaşık yarısının oyunu alması da muazzam bir başarıdır. Ve nasıl ki AKP’nin Türkiye genelindeki başarısını sayısal cambazlıklarla örtmek ya da bu başarıyı kömür yardımlarında aramak muhalefete oy ve zaman kaybettirmekten başka bir işe yaramadıysa, BDP’nin Türkiye’deki Kürt seçmenler arasındaki başarısını benzer cambazlıklarla örtmek ya da bu başarıyı tehdit/baskı ile açıklamak ülkemizin en büyük sorunlarından biri olan Kürt sorununu çözme konusunda bizlere zaman ve kaynak kaybettirmekten başka bir işe yaramayacaktır.

Başta hükümet olmak üzere tüm “Türkiye partileri”nin üzerinde kafa yormaları gereken soru bağımsızlık ya da özerklik gibi bir talebi olmayan 2 milyona yakın Kürt seçmenin neden kendilerine değil de BDP bağımsızlarına oy verdiğidir.